İnsan Araştırmaları Etik Kurulu (İAEK) Değerlendirme Süreci
Son Güncelleme:
- English
- Türkçe
Başvuru süreci aşağıda detaylandırılmıştır. Ancak, araştırmanızın ODTÜ İnsan Araştırmaları Etik Kurulu (İAEK) onayı gerektirip gerektirmediğini öğrenmek için İAEK Başvuru Süreci Akış Şeması'nı inceleyiniz.
Aşama I: Başvurunun Yapılması
1. Başvuru için gerekli form ve dokümanların hazırlanması:
- Başvuru Formu,
- Gönüllü Katılım Formu (ya da Bilgilendirilmiş Onam Formu) örneği,
- Ebeveyn Onay Formu (varsa),
- Çalışmada kullanılacak ölçek/anket, mülakat veya diğer bilgi toplama araçlarının (varsa) birer kopyaları,
- Katılım Sonrası Bilgilendirme Formu (varsa) örneği.
- Başvuru Kontrol Listesi
İlgili formlara ve form örneklerine İA Formlar sayfasından ulaşabilirsiniz. Başvuru formu ve başvuru kontrol listesini doldurmak için Microsoft Word 2010 veya sonrası bir sürümü kullanmanız gereklidir.
Önemli Not: Katılım Sonrası Bilgilendirme Formu'nun gerekli olabileceği çalışmalar
- Çalışmanın amacının, Gönüllü Katılım Formu'nda katılımcılara tam olarak aktarılamadığı çalışmalarda,
- Katılımcılarda çalışmaya yönelik daha fazla bilgi alma gereksinimi oluşturabilecek durumlarda/çalışmalarda,
- Katılımcıların, çalışmaya katılımdan kaynaklı olası duygu durumu değişiklikleri yaşama ihtimallerinin olması durumlarında.
2. Hazırlanan başvurunun ueam@metu.edu.tr adresine e-posta olarak gönderilmesi gerekmektedir
- Başvuru formunun iki nüsha düzenlenmesi, nüshalardan birinin imzasız Word dosyası, diğerinin ise imzalı pdf dosyası olarak kaydedilmiş olması gerekmektedir.
Aşama II: Değerlendirme
- Başvuru, ilgili İAEK hakemleri tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sonucu, en geç 5 hafta içinde sekretarya aracılığı ile araştırmacıya iletilir.
- Katılımcılar için minimumun üzerinde rahatsızlık ya da risk içerdiği düşünülen araştırmalar, ihtiyaç duyulması durumunda hakemlerin yanı sıra İAEK tarafından da değerlendirmeye tabi tutulabilir.
- İAEK değerlendirme sürecinde, Başvuru Formu'nda sağlanan bilgilerle birlikte, araştırmada kullanılacak Gönüllü Katılım Formu'nun, Katılım Sonrası Bilgilendirme Formu'nun (gerekiyorsa), Ebeveyn Onay Formu'nun (gerekiyorsa) ve de kullanılacak ölçüm araçlarının kopyaları ayrıntılı olarak gözden geçirilir; araştırmanın evrensel araştırma etik ilkelerini gözeterek tasarlanılıp tasarlanmadığı değerlendirilir.
- Değerlendirme sonunda başvuruya yönelik, Kabul, Revizyon Gerekli veya Ret kararlarından birisi verilir.
- Bir çalışmanın "revizyon gerekli" değerlendirmesi almasının nedenleri arasında:
- Kullanılacak yöntemde ya da yöneltilecek sorularda düzeltilmesi gereken rahatsız edici/tartışmalı unsurların bulunması,
- Bilgilendirilmiş Onam Formu'nda ve/ya Katılım Sonrası Bilgilendirme Formu'nda eksikliklerin bulunması sayılabilir.
- Bir çalışmanın reddedilmesinin nedenleri arasında:
- Katılımcılar için belirgin düzeyde rahatsızlık ya da risk içeren ve/ya ayrımcılığı teşvik edici yöntemlerin, yönergelerin, soruların yer alması sayılabilir.
Aşama III: Değerlendirme Sonucunun Yazılı Olarak Araştırmacıya İletilmesi
- Değerlendirme sonucu verilen etik onay belgesi ODTÜ İAEK sekretaryası tarafından eposta aracılığıyla araştırmacıya gönderilir.
ÖNEMLİ NOTLAR:
Anket, test ve ölçeklerin değiştirilmesi, yeni ilaveler yapılması, araştırmanın başlığının değiştirilmesi, yeni araştırmacılar eklenmesi ve benzeri durumlarda Başvuru Formu'nun hepsi ve buna ek olarak Proje Değişiklik Bildirimi kısmı doldurularak ueam@metu.edu.tr adresine gönderilmesi gerekmektedir. İlgili değişiklik IAEK tarafından değerlendirilip değişiklik onayı araştırmacıya iletilir.
İAEK onayı, başvuru içeriği değişmediği sürece ve başvuruda belirtilen araştırmanın başlangıç tarihinden itibaren proje onay yazısında belirtilen son tarihe kadar geçerlidir. Onay son tarihinden sonra aynı protokolü kullanarak araştırmalarına devam etmek isteyen araştırmacıların onay son tarihinden en az beş hafta önce Başvuru Formundaki Proje Uzatma Talebi kısmını doldurarak ueam@metu.edu.tr göndermeleri gerekmektedir. Uzatma sırasında değişiklik talebi olan araştırmacılar (bkz. Not 1) Başvuru Formu'nun Değişiklik Bildirimi kısmını da doldurmalıdır.
UEAM, içeriği değişen, ancak İAEK sekretaryasına bildirilmeyen İAEK başvuruları hakkında sorumluluk taşımamaktadır.
İAEK başvurularının, ilgili projenin başlangıç tarihinden en az üç (3) hafta önce UEAM'ye yapılması önerilmektedir.